De 4 kanten van ANOUK
Door Chantal van Wees
1 HET ZANGTALENT
Als een moeilijke jeugd onmisbaar is voor de wording van een artiest, valt Anouk helemaal binnen dat cliché. Haar vader laat het gezin in de steek als ze 3 jaar is. Haar moeder – zangeres in een bluesband – staat er daarna alleen voor. Liefde voor muziek krijgt Anouk met de paplepel ingegoten, maar structuur en geborgenheid niet. Ze wordt een losgeslagen tiener die liever met feesten en jongens bezig is dan met school. Als Anouk 13 is, kan haar moeder niet meer haar te zorgen. Er volgt een periode van kindertehuizen en pleeggezinnen.
Dan vraagt een vriend of ze wil meezingen terwijl hij gitaar speelt. Anouk ontdekt dat ze het heerlijk vindt én dat ze een dijk van een stem heeft. Ze begint met bandjes op te treden. Medemuzikanten raden haar aan om naar het conservatorium te gaan. Verder dan drie mavo is ze eerder niet gekomen, school is niet haar ‘ding’. Maar ze wil verder met zingen en merkt dat ze, als ze muzikanten wil begrijpen, toch iets van akkoorden en noten moet weten. Ze doet auditie. Laura de Bekker, zangpedagoge aan het Rotterdams conservatorium: ‘Bij de toelating zong ze fantastisch, maar bij de theorietest ging ze de mist in. Ze wist weinig van muziek. Omdat zij zo’n uitzonderlijk talent was, besloten we haar toch aan te nemen.’
Laura wordt Anouks zanglerares en is onder de indruk. ‘Ze is geboren met een prachtig instrument, maar wist ook al hoe ze het nog beter kon laten klinken. Waar andere leerlingen nog eindeloos moesten oefenen, kon zij het al. Als ik vroeg: ‘Zing een hoge C’, dan deed ze dat.’
Maar haar theoriekennis verbetert nauwelijks. Braaf studeren gaat Anouk niet goed af. En omdat ze een nogal chaotisch leven leidt, komt ze soms weken niet op school. Laura: ‘Bij hoge uitzondering mocht ze nog een jaar blijven. We maakten afspraken, maar ze bleef grillig. Ze vertelde me dat ze door haar onstabiele thuissituatie nooit de structuur had meegekregen die je nodig hebt voor een opleiding. We vonden het erg om haar toch te moeten laten gaan. Maar Anouk heeft op eigen kracht haar weg gevonden. Ook met haar muziekkennis is het goed afgelopen. Als ik de complexe nummers hoor die ze vandaag de dag schrijft, weet ik dat ze alles in de praktijk onder de knie heeft gekregen. Anouk doet de dingen op haar manier.’
Al tijdens haar conservatoriumperiode wordt ze ontdekt door Barry Hay, zanger van rockband Golden Earring. Hij introduceert haar bij platenmaatschappijen en schrijft haar eerste single: ‘Mood indigo’. Giel Beelen, 18 en werkzaam bij de lokale omroep, is onder de indruk. ‘Maar bij haar volgende nummer, ‘Nobody’s wife’, dacht ik echt: dit is een superchick! Ik heb die plaat helemaal grijs gedraaid. Toch wist ik nog niet dat ze een blijvertje zou zijn.’
De internationale hit ‘Nobody’s wife’ blijkt het begin van een succescarrière die al vijftien jaar doordendert. Ze wint alle Nederlandse muziekprijzen en scoort hits in binnen- en buitenland. Of ze nou een rock-, pop-, blues-, soul- of een funkplaat uitbrengt: het publiek vindt het prachtig. Maar naast een zangeres die alles kan, krijgt ze door de jaren heen ook een andere reputatie: die van lastige tante.
2 DE BITCH
‘I’m not your fucking escort!’ Met die woorden haalt Anouk haar kans om in Amerika door te breken onderuit. Ze roept het naar Sony-baas Tommy Mottola, die haar lang laat wachten in zijn kantoor. Hij zou haar carrière uitstippelen, maar bedankt na deze uitbarsting voor de eer. ‘Ik was sowieso lastig,’ zegt ze er later over. Toch heeft niet iedereen dat zo ervaren. Zanglerares Laura de Bekker: ‘Als ze er was, luisterde ze goed naar wat ik haar te vertellen had. Ook door de klas werd ze niet als moeilijk ervaren. Ze had een vechtersmentaliteit, zo van: ik zal het jullie eens laten zien. Maar niet op een vervelende manier. Wel was ze altijd heel uitgesproken. Ik weet nog dat ik mijn leerlingen meenam naar een presentatieavond van hogerejaars. Niemand durfde er achteraf wat negatiefs over te zeggen, behalve Anouk. ‘Die ene kan niet zingen en die ander vond ik helemaal niks.’ Bam. Lekker eerlijk.’
Zou ze dan door de roem lastig geworden zijn? Dat ze van band verwisselt alsof het om een paar schoenen gaat, versterkt haar reputatie van bitch. Drummer Satindra Kalpoe speelde met haar voor en na haar grote doorbraak. Kalpoe: ‘Ik ken genoeg artiesten die zich beter voelen dan de rest, maar zo is Anouk absoluut niet. Ze is altijd down to earth geweest en gebleven. Ze beseft dat ze dankbaar mag zijn dat ze dit kan doen.’
Dat niet iedere muzikant positief over haar denkt, begrijpt hij wel: ‘Muzikanten zijn vaak enorm gevoelig. Dan kunnen bepaalde dingen harder binnenkomen en dat wordt dan vervolgens emotioneel afgehandeld. Sommigen denken dat je als bandlid een soort familie van elkaar bent geworden. Zo is Anouk niet, zij is gewoon professioneel. Ik zag het ook altijd als een baan, zij was mijn opdrachtgever.’
Kalpoe heeft makkelijk praten: hij is degene die na een dikke drie jaar Anouk vaarwel zei. ‘Na ‘Nobody’s wife’ begon zo’n intense periode. Het toeren, gedoe met Anouk en andere bandleden, gezeur met platenmaatschappijen. Anouk was gespannen in die tijd. Het was ook een mooie periode, maar ik op een gegeven moment was ik er klaar mee.’ Anouk maakt het in 2011 goed met iedereen met wie ze ooit samenspeelde: ze zet ze allemaal in bij haar concerten in het Gelredome. Kalpoe: ‘Dat was superleuk. Als vanouds, maar dan zonder de spanning van toen.’
Over haar Amerikaanse incident zegt ze later: ‘Ik zou het nu anders hebben gedaan’. Zou ze haar wilde haren hebben verloren? Dat valt te betwijfelen. Vooral op Twitter laat Anouk geregeld zien dat ze nog even tegendraads is. Door een foto te plaatsten van haar blote kont of door zo nu en dan mensen te dissen. Zo twitterde ze een foto van een dvd van Ilse de Lange die ze in de prullenbak had gesmeten met de tekst: ‘Stop sending me all this crap, Universal Music!#keepyourshit.’
Giel Beelen: ‘Dat is zo’n moment dat ik denk: doe het niet! Maar ik zeg dit nu ook weer met een lach. Misschien is het niet volwassen gedrag maar als volwassen ‘gematigd zijn’ betekent, flikker dan maar op. Als je alles roept wat je in je hebt, dan kun je jezelf in de spiegel blijven aankijken.’
Ook persoonlijk heeft Giel nooit problemen met haar: ‘Als ze in mijn radioprogramma speelt, zie ik mensen van haar platenmaatschappij om niks in de stress schieten. Ik denk dan: fuck you. Ze is een topartiest, maar ik behandel haar niet als een diva. Dat vindt ze volgens mij erg prettig. Een bitch? Onzin. Ze weet wat ze wil en dat weet ik ook. Dat kan verdomt goed samengaan. We hebben dan ook een hele goede radiorelatie’. Zo goed zelfs dat Anouk twee jaar geleden haar liefdesverdriet uithuilde bij Giel. Live. In zijn radioprogramma.
3 DE GELIEFDE
Als Giel Anouk in zijn programma opbelt om haar te feliciteren met haar 36e verjaardag, krijgt het gesprek ineens een heel andere wending. Anouk doet een boekje open over haar ex Unorthodox, met wie zij een zoontje heeft. Aanleiding is dat Dox, met wie het dan al maanden uit is, in De wereld draait door vertelde dat het uit is gegaan omdat hij ‘een slippertje’ maakte, maar dat dit door Anouk zelf komt, omdat ze zo’n ‘karakteristieke vrouw’ vrouw is. Huilend vertelt ze: ‘Hij had sex met acht vrouwen. Niet voor één keer, maar anderhalf jaar lang. Met mijn nanny’s, schoonheidspecialiste, moeders van playdates van de kinderen’. Giel: ‘Natuurlijk was het fantastische radio. Het gesprek liep helemaal uit de hand, maar dat vind ik ook erg bij haar passen. Je bent pas echt een sterke persoonlijkheid als je jezelf zo bloot durft te geven. En als je haar daarna een liedje hoort zingen, besef je: zij weet het. Ze had duidelijk behoefte iets recht te zetten en ik gaf haar die ruimte. Bij haar is er geen scheidslijn tussen voor of achter de schermen, dan kan zoiets gebeuren.’
Het is niet de eerste keer dat het misliep tussen Anouk en een geliefde. Haar eerste huwelijk loopt op de klippen en de vader van haar drie eerste kinderen – frontman van de band Postmen (Remco Stotijn)- ruilt haar in voor een ander. Valt ze op foute mannen? Giel: ‘Ik denk dat ze valt op mannen met een persoonlijkheid, die haar tegengas geven. Foute mannen zijn vaak zo. Ik geef ook tegengas. Het is dat ik erg gelukkig ben in mijn relatie, anders denk ik dat Anouk en ik een prima stel zouden zijn. Al ben ik waarschijnlijk te veel een sulletje; zij valt volgens mij op een stoere vent met spierballen. Ik ben romantisch ingesteld dat ik geloof dat zij die prins, mét tattoes, nog wel gaat vinden. Want er zijn ook stoere mannen die wel lief zijn.’
Satindra Kalpoe had een relatie met Anouk. Op de vraag of Anouk niet te veel rock n roll van een relatie verwacht, zegt Kalpoe: ‘Juist niet. Ze is een getalenteerd, mooi maar vooral gewoon meisje. We woonden al samen voordat ze doorbrak. Het hele circus dat volgde, gebeurde om ons heen. Thuis hadden we het nooit over de muziek of de band. We deden een wasje, moesten strijken, stofzuigen, heel rock-‘n-roll. Thuis zat ze het liefst samen met mij op de bank voor de televisie en aaide ze de kat.’ Toch ging ook deze relatie over. Kalpoe: ‘Het was gewoon op, klaar. Daarna toerden we samen verder, niks aan de hand. Zo kan het gaan als je jong een relatie aangaat.’ Zou het door haar roerige jeugd komen dat haar relaties blijven stranden?
Kalpoe: ‘Haar moeilijke jeugd heeft haar gevormd, maar neemt niet iedereen zijn bagage mee in een relatie? Er is niks mis met Anouk.’
Als ze in een interview met Albert Verlinde over haar liefdesperikelen praat, zegt ze: ‘Ik hoor regelmatig: ‘Wanneer ga je eens op zoek naar een normale man?’ Nou die heb ik negen jaar gehad. Die was lief voor de kinderen en voor mij. Dat hij verliefd werd op een ander, dat kan gebeuren.’
Gelukkig hebben de kinderen van Stotijn en Dox een oermoeder getroffen die voor haar kroost alles aan de kant zet. Anouk staat iedere morgen om half zes op om even een half uur voor zichzelf te hebben. Want ze heeft zich voorgenomen hun kamers elke dag vrolijk binnen te komen. Dan maakt zij ze wakker met ontbijt op bed, elke dag. Als ‘het leger’, zoals zij ze liefdevol noemt, s’middags uit school komt, gaat haar laptop dicht en haar telefoon uit: zij wil ze alle aandacht geven die ze verdienen. Het lijkt erop dat ze haar kinderen de geborgenheid wil geven die het haar vroeger ontbrak.
Maar zeker weten doen we dat niet. Bij Anouk blijft het soms gissen. Als we het raadsel Anouk willen oplossen, valt er maar één ding te doen: naar haar muziek luisteren. Een echte artiest stopt zijn gevoel in zijn werk. Een echte artieste stopt haar gevoel in haar werk. En als er één iemand is die dat gevoel kan overbrengen door haar muziek, dan is het Anouk. Vandaar dat de verwachtingen rondom haar songfestivaldeelname zo hooggespannen zijn.
4 DE SONGFESTIVALBELOFTE
‘Elk jaar zeg ik dat we de finale halen maar dit jaar ben ik optimistischer’, zegt songfestivalcommentator Peter Kuipers. ‘Het liedje is mooi, Anouk is zo’n waanzinnig goede zangeres. Ze heeft een charisma waarmee ze echt bij de mensen binnenkomt. Daar heeft zij geen indianentooi voor nodig.’
Toch verloopt de aanloop naar de halve finale op 14 mei niet gladjes. Eerst is er sprake van dat haar songfestivallied ‘Birds’ wordt gediskwalificeerd, omdat zij een deel ervan al eens in het programma van Giel Beelen liet horen. Door onlangs versoepelde songfestivalregels mag ze het tóch zingen. Vervolgens haalt ze de woede van Eurovision in Concert op de hals, doordat ze weigert op te treden tijdens dit pre-Songfestival. Relletjes die de vraag oproepen: past een persoon als Anouk wel bij zo’n traditioneel liedjesfestival? Kuipers: ‘Absoluut. In tegenstelling tot vorige deelnemers is Anouk een door de wol geverfd artiest. Ze heeft zich uitstekend voorbereid op haar deelname, weet precies aan welke regels zij zich moet houden. Je moet niet vergeten dat zij een van de meest professionele artiesten van Nederland is.’
Zangpedagoge Laura den Bekker is benieuwd of haar voormalige leerling zich zal voegen: ‘Anouk heeft toch wel een naam dat ze zich niet de les laat lezen. Bij zo’n festival moet je toch het hele circus van interviews en presentaties meedoen en tactisch blijven. Ik denk dat ze niet op voorhand gewenste antwoorden geeft. Maar is dat erg? Als je wél zo bent en je hebt verder niets te melden, houdt het op. En dat is bij Anouk bepaald niet het geval. Misschien zorgt ze wel voor een mooie rel!’
De verwachtingen zijn hooggespannen. Maar wat zal het met haar carrière doen als ze ‘op z’n Nederlands’ bij een van de laatsten eindigt? Volgens Giel Beelen heeft ze niets te vrezen. ‘Ze kan het flikken. Het is zo’n topwijfie, haar carrière hangt er niet vanaf. Maar waarom zou ze niet winnen? Als je luistert naar haar muziek, dan val je als een blok voor haar. Omdat ze zo écht is.’
Chantal van Wees 